Huren of kopen, wat is duurzaam?
Is huren het nieuwe kopen? Herbestemmen verlengt de levensduur van een gebouw en daarmee de duurzaamheid. Maar de duurzaamheid kan nog verder verbeteren. Bijvoorbeeld door een gebouw te verhuren in plaats van het te kopen. Thomas Rau van Rau Architecten zei het al in 2010: “Producenten moeten eigenaar van het product blijven om upcycling mogelijk te maken.”
Huren of kopen, wat is wijsheid? Moet je nu juist je slag slaan of is het beter te wachten en eerst te huren? In de woningmarkt is dit een actuele vraag. Maar de vraag zou zich niet tot dit segment moeten beperken. Het antwoord op deze vraag bepaalt de duurzaamheid van een product of gebouw. Wanneer producenten eigenaar blijven van het product kunnen we namelijk de stap maken van recycling naar upcycling. Met recycling hergebruik je producten voor ze op de vuilnisbelt belanden. Met upcycling verander je producten of materialen in hoogwaardiger materiaal. Zo kunnen we verval voorkomen. Hoe mooi dat kan zijn, toont bovenstaande foto van Daan Oude Elferink van Daanoe.
Het transformeren en herbestemmen van gebouwen verlengt de levensduur en daarmee de duurzaamheid. Nu gaan veel grondstoffen verloren door het weggooien van producten. Dat kunnen we niet volhouden. De grondstoffen zijn immers beperkt. Wanneer de producent eigenaar blijft, zal hij beter nadenken en zullen de grondstoffen hergebruikt worden. Kortom: de duurzaamheid kan nog verder verbeteren. Door de gebouwen in handen te laten van een professionele eigenaar die oog heeft voor het pand.
Gevolg van een professionele eigenaar van een pand is dat hij vanuit een economisch perspectief goed met het pand omgaat. Goed onderhoud is immers de basis is van een lange levensduur. Als we kijken naar de woningmarkt, dan zal de producent van de woningen de woningen goed en met regelmaat onderhouden. Dit is kostenefficiënt. En omdat de producent het fabricageproces van binnen en buiten kent, weet hij precies hoe hij de woningen het beste kan onderhouden.
Is een huurwoning als een leasebak?
Maar ik hoor je denken: “Hoe voorkom je dan dat een woning wordt mishandeld en verwaarloosd zoals een leasebak?” Inderdaad, door eigendom en gebruik te splitsen, verlaag je de betrokkenheid. Door de consument te laten huren, verschuift de verantwoordelijkheid en daarmee de betrokkenheid. De producent blijft verantwoordelijk voor het verhuurde pand en de consument zal minder zorgen voor het pand, aangezien het niet van hem is. Hoe hou je dan de consument betrokken bij het product? Bij de woningmarkt is deze verminderde betrokkenheid ook gelijk nadelig voor de buurt (link naar artikel “tijdloos transformeren”).
Dus hoe hou je bewoners betrokken? Het kan! De bouwende ontwikkelaar Plegt-Vos is een sterk voorbeeld uit Utrecht van betrokken bewoners. Plegt-Vos betrok de eerste bewoners bij de tranformatie naar studentenwoingen (AL16), door hen zelf mee te laten bouwen. Daarnaast zijn de bewoners zelf beheerder in de vorm van een zogenaamd ganghoofd. Eigenlijk worden de bewoners mede-eigenaar.
De gebruiker van het product deelt in de winst van zorgvuldig gebruik van de woning. Daardoor groeit de verantwoordelijkheid en daarmee de betrokkenheid. Dit is toepasbaar op het schaalniveau van een woning, een nette bewoner betaalt bijvoorbeeld minder servicekosten. Maar ook op kleiner schaalniveau van een televisie of stofzuiger. Je tv of stofzuiger gaat langer mee bij beter gebruik.
Betrokken bewoners: ken jij voorbeelden?
Ken jij out-of-the-box voorbeelden waar dit probleem anders is opgelost? Heb je bijvoorbeeld een idee hoe je bewoners de hele levensduur van de woning betrokken houdt bij het huis en de buurt? Dan daag ik je uit deze ideeën te delen. De mooiste ideeën komen te staan in de eerstvolgende updEAte.
Vervolg
Het idee van upcycling is erg krachtig en kan zelfs de leegstand oplossen. Hoe? Op Wikistedia kan je het vervolgartikel lezen: Transformeren 2.0 van eigendom naar gebruik.
Meer weten over de ideeën van Thomas Rau? Bekijk ook het interview “van verbruik naar gebruik” met Thomas Rau.
