Waarom transformeer je een gebouw?
Dit is een algemene vraag die vaker gesteld wordt.
Antwoord
Dit is een brede vraag. Transformatie is pragmatisch maar heeft ook een enorme meerwaarde door zijn gelaagdheid. Het laat de geschiedenis van de plek zien. Een geslaagde transformatie brengt de potentie van het gebouw naar boven. Mijn onderstaande antwoord gaat hierop in en is te lezen als een korte introductie op transformatie. Het gaat daarbij in op vragen als: Wanneer is een stedelijke ruimte geschikt voor transformatie? Op welke plekken zijn hergebruik of herbestemming van een gebouw geschikter dan sloop en nieuwbouw?
Hoe transformeren?
Transformatie is een uitstekend alternatief (zie artikel: Hergebruik is wél een optie, pagina 16). Transformeren kost minder geld dan het platgooien en opnieuw bouwen van panden. Ook is transformatie vaak milieubesparend en duurzaam. Een pragmatisch aanpak is hierbij het uitgangspunt. Behoud zoveel mogelijk, zo blijft een transformatie concurrerend.
De omgeving
Als een oud gebouw een andere invulling krijgt, dan heeft dat gevolgen voor de omgeving. De nieuwe eigenaren of bewoners van het pand hebben waarschijnlijk andere behoeften dan de vorige. Het pand was bijvoorbeeld eerst een school en nu zijn er appartementen in gebouwd. Dit betekent dat de bewoners winkels nodig hebben. Zo krijgt de omgeving een sociale en economische impuls. Tot zover weinig bezwaren.
Een transformatie kan echter ook negatieve effecten hebben. Bijvoorbeeld een conflict van de behoeften van de nieuwe eigenaren met die van de oude. Bijvoorbeeld wanneer een leegstaand kantoor wordt getransformeerd naar studentenwoningen. Deze transformatie kan alleen slagen onder andere wanneer de locatie goed bereikbaar is met het openbaar vervoer. Een beslissing om een gebouw te transformeren vereist, met andere woorden, kennis van de omgeving en haar historie.
Verbonden
Transformatie is meer dan architectonisch maatwerk. De bouwkundige aanpassing moet ten eerste passen binnen de huidige context. Ten tweede moet de transformatie aansluiten bij de historische, maatschappelijke en economische structuren van de omgeving. Dat verklaart dat transformatie vraagt om een holistische benadering met oog voor de verbondenheid met de omgeving van een gebouw.
Oud en eigentijds
Naast de verbondenheid van het gebouw is er een andere belangrijke factor: de esthetiek. Als een gebouw of een deel van een gebouw een architectonische transformatie ondergaat, kijken we naar het heden en de toekomst van de stedelijke ruimte. Enerzijds doet de transformatie recht aan bestaande structuren en historie van het gebouw. Anderzijds geeft de transformatie een eigentijds antwoord op moderne eisen. Het spanningsveld van bestaande structuren en moderne eisen is voor Ernstarchitect de uitdaging in het ontwerpproces.
